Doświadczenie odpowiadające rodzajem przedmiotowi zamówienia
Zamawiający często stawia warunek, aby Wykonawcy posiadali doświadczenie w dostawie odpowiadającej rodzajem przedmiotowi zamówienia, co często rodzi problemy w ocenie, czy Wykonawca spełnia postawiony warunek. Ostatnio takie problemy napotkałam przy ocenie czy dostawa koszulek polowych odpowiada rodzajem bieliźnie dla służb mundurowych oraz czy dostaw mundurów ćwiczebnych dla Policji odpowiada rodzajem dostawie dresów dla wojska. Jak do powyższego tematu podchodzi Krajowa Izba Odwoławcza o tym poniżej.
Czy Zamawiający może określić warunek udziału w postepowaniu poprzez wymaganie dostaw odpowiadających rodzajem przedmiotowi zamówienia? Czy w takim wypadku Wykonawca musi wykazać się dostawami tożsamymi?
W wyroku z 16.10.212 r. KIO 1212//12 dotyczącym wymagania, by dostawy, jakimi wykazywać się będzie wykonawca, miały charakter odpowiadających swoim rodzajem przedmiotowi zamówienia Izba wyjaśniła, iż takie sformułowanie oznacza, że przedmiot tych dostaw musi – co do ich rodzaju – być zgodny z przedmiotem zamówienia. Jakkolwiek zauważyć należy, że co do zasady wskazane jest, aby Zamawiający dokonał konkretyzacji stawianego warunku udziału w postępowaniu, dokonując jego opisu, a nie odsyłając w sposób blankietowy do przedmiotu zamówienia, to jednak w razie ogólnego wskazania, że zakres doświadczenia wykonawcy należy odnosić do dostaw, których przedmiot odpowiada przedmiotowi zamówienia, właśnie opis i zakres przedmiotu zamówienia wyznacza wymagane od wykonawcy doświadczenie.
Dla wykazania warunku udziału w postępowaniu, zwłaszcza przy takim opisie dokonanym przez Zamawiającego ograniczającym się jedynie do określenia wartości dostaw, bez szczegółowego określenia wymagań dotyczących rodzaju odpowiadającemu przedmiotowi zamówienia, nie jest konieczne wykazywanie się doświadczeniem tożsamym, identycznym z przedmiotem zamówienia. Za wystarczające należało uznać wykazanie się doświadczeniem w zakresie dostaw porównywalnych rodzajowo do przedmiotu zamówienia. Jednocześnie zauważyć należy, że skoro Zamawiający nie opisał w sposób jednoznaczny, co należy rozumieć za tożsame rodzajowo do futerałów do broni strzeleckiej wymienionej w SIWZ, to na obecnym etapie postępowania nieuprawnionym działaniem będzie tworzenie zasad porównywalności ofert na etapie ich badania i oceny.
Kwestia tego, jakie dostawy odpowiadają swoim rodzajem przedmiotowi zamówienia, była już wielokrotnie przedmiotem orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej m.in. wyroku KIO z dnia 6 grudnia 2011 roku – sygn. akt KIO 2543/11; wyroku KIO z dnia 5 stycznia 2011 roku – sygn. akt KIO 2749/11.
Generalnie dominuje pogląd, iż nie można wymagać w ramach dostaw odpowiednich rodzajowo przedmiotowi zamówienia dostaw, które spełniają wszystkie wymogi opisane w opisie przedmiotu zamówienia, gdyż doprowadziłby do żądania de facto dostaw tożsamych, co jest niedozwolone zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 roku w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane.
W uchwale KIO z 1 lipca 2021 r. – sygn. akt KIO/KD 9/21 Izba uznała, że „(…) kryterium tożsamości przedmiotowej powinno prowadzić do wyodrębnienia nie tylko zbliżonych przedmiotowo zamówień, ale także zamówień, które mimo braku przedmiotowego podobieństwa tworzą funkcjonalną całość. Zamówienia tożsame przedmiotowo nie muszą dotyczyć tego samego, ale również podobnego zagadnienia, w tych samych lub zbliżonych warunkach, dla podobnej grupy osób oraz spełniają tę samą funkcję i mają podobne lub identyczne przeznaczenie. W ocenie Izby nie budzi wątpliwości, że zamawiany asortyment odznacza się wymienionymi wyżej cechami w stopniu pozwalającym uznać go za zamówienia tożsame przedmiotowo. Jest przeznaczony dla jednej konkretnej grupy (funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa), a jego zakres został ustalony rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 czerwca 2018 roku w sprawie umundurowania funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa (Dz. U z 2018 roku, poz. 1113).
Zgodnie z wyrokami KIO z dnia 10 października 2008 roku sygn. akt KIO/UZP 938/08, z dnia 21 marca 2012 roku sygn. akt KIO 485/12 oraz z dnia 21 października 2013 rok sygn. akt KIO 2384/13 opis sposobu dokonania oceny spełnienia warunków musi być jednoznaczny, a dokumenty, jakimi ma wykazać się wykonawca muszą być konkretnie określone i wskazane.
W wyroku KIO z dnia 24 kwietnia 2018 roku Sygn. akt: KIO 655/18 Izba wskazała „Poprzez określenie „odpowiadające swoim rodzajem dostawie stanowiącej przedmiot zamówienia” zamawiający nie ograniczył wykazania się doświadczeniem jedynie w dostawach defibrylatorów, bowiem odwołał się do grupy rodzajowej, do której zaliczyć należy defibrylatory, a nie do dostaw tożsamych z przedmiotem zamówienia. Warunek ten, jako sformułowany nieostro, nie może być interpretowany w sposób zawężający na etapie oceny ofert, na niekorzyść wykonawcy. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą wszelkie wątpliwości odnośnie interpretacji zapisów SIWZ zamawiający musi interpretować na korzyść wykonawcy. W analizowanym stanie faktycznym wątpliwości pojawiają się na etapie oceny, jakie wyroby medyczne należą do grupy odpowiadającej swoim rodzajem dostawie stanowiącej przedmiot zamówienia, którym są defibrylatory wraz z torbami. W związku z brakiem definicji umożliwiającej przyporządkowanie wyrobów medycznych należących do grupy rodzajowej wskazanej przez Zamawiającego, należy odwołać się do słownikowego określenia dla pojęcia „rodzaj”. Słownik wyrazów bliskoznacznych definiuje „rodzaj” jako charakter, forma, gatunek, kategoria, klasa, model, natura, odmiana, sposób, typ, wariant, wersja. Zgodnie z powyższą definicją, jednym z elementów definiujących rodzaj jest przynależność do tej samej klasy produktów czy wyrobów. W Ocenie Izby uzasadnione jest twierdzenie, iż przez określenie rodzaj można rozumieć klasę.”
W wyroku z dnia 18 kwietnia 2013 r Sygn. akt: KIO 724/13 Izba wskazała „Odnosząc się do zarzutu, że dostawy ubrań wykonane dla Poczty Polskiej S.A. nie są tożsame co do funkcji i przeznaczenia z przedmiotem zamówienia, Izba stwierdziła, że przedmiotowe zamówienie obejmuje dostawy przedmiotów zaopatrzenia mundurowego, jakimi są (załącznik nr 1 do siwz) „kurtka z ocieplaczem oraz spodnie”. Zamawiający nie postawił w siwz warunku posiadania doświadczenia w dostawach ubrań ochronnych tożsamych z przedmiotem zamówienia, tj. takich samych, jak opisane szczegółowo w załączniku nr 1 do siwz, precyzującym warunki techniczne przedmiotu zamówienia, w tym w zakresie wymagań określonych w Wojskowej Dokumentacji Techniczno-Technologicznej nr 128/MON (zadanie nr 1 i 2). W treści warunku nie zawarto odniesienia do wymagań technicznych zawartych w załączniku nr 1 do siwz. Ponadto w świetle art. 22 ust. 4 Pzp, warunek wymagający wykazania dostaw tożsamych z przedmiotem zamówienia należałoby uznać za nadmierny, a tym samym nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia. Zamawiający nie zdefiniował także w siwz pojęcia „ubiorów tożsamych co do funkcji i przeznaczenia z przedmiotem zamówienia”, a zatem pojęcie to należy rozumieć w powszechnie przyjętym znaczeniu. W takim znaczeniu funkcja odzieży w tym postępowaniu to, zgodnie z określeniem rodzaju odzieży – funkcja ochronna – odzież ma chronić człowieka, który ją nosi przed szkodliwymi wpływami różnych czynników np. zimna, natomiast przeznaczenie tej odzieży – to stosowanie odzieży przez pracowników mundurowych.”
W wyroku z dnia 23 września 2019 r Sygn. akt: KIO 1700/19 Izba wskazała „Przedmiotem niniejszego zamówienia jest scaner 3 D o technologii stereoskopowej. Zamawiający na rozprawie stwierdził, że przedmiotem dostawy jest skaner 3D o technologii stereo, ale doświadczenie ma być zbieżne w podstawowym zakresie czyli co do rodzaju urządzenia jakim jest skaner 3 D a nie skaner 3 D stereo (stanowisko zamawiającego pkt 1 z dnia 16.09.2019 roku złożone na rozprawie). W ocenie Izby stanowisko to zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zamawiający podał wymagania co do doświadczenia ograniczając się co do rodzaju przedmiotu zamówienia a nie tożsamości przedmiotu (identyczności). W związku z powyższym skoro przystępujący wykazał dostawy skanerów 3 D nawet mono a nie stereo to wykonał zamówienie odpowiadające co do rodzaju przedmiotowi zamówienia.”
Dla wykazania warunku udziału w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia nie trzeba wykazywać doświadczenia w zakresie usług tożsamych, identycznych z przedmiotem zamówienia, ale takich, które są do nich zbliżone, podobne pod względem rodzaju czy charakteru. Domaganie się przez zamawiającego doświadczenia tożsamego z przedmiotem zamówienia jest z mocy ustawy wyłączone (wyrok KIO z dnia 6 grudnia 2011 r. i uchwała KIO z dnia 28 sierpnia 2012 r., KIO/KD 76/12)
Wracając do wspomnianych na wstępie koszulek polowych Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 30.04.2024 r.KIO 1270/24 podzieliła argumenty Kancelarii i uznała, iż Wykonawca, który dostarczył koszulki polowe posiada wymagane doświadczenie w dostawie bielizny dla służb mundurowych.
Odnośnie mundurów ćwiczebnych wyrok jeszcze nie zapadł. Aczkwolwiek jest sporo argumentów przemawiających za tym, iż mundur ćwiczebny Policji wcale nie jest odzieżą służbową taj jak w przypadku wojska ubiór ćwiczebny czy polowy. W przepisach regulujących umundurowanie Policjantów nie ma wyszczególnionej odzieży sportowej a cechy takiego rodzaju odzieży spełnia właśnie mundur ćwiczebny.
