Zamówienia publiczne

Do Trybunału Konstytucyjnego wpłynęła skarga na przepisy prawa zamówień publicznych (sygn. SK 38/14) dotycząca składania odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej, w której podniesiono ,iż przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych są niezgodne z konstytucyjną zasadą przyzwoitej legislacji i zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.

W dniu 10.02.2015r. Posłowie zwrócili się do Premiera o możliwość nowelizacji prawa zamówień publicznych w ww zakresie.W odpowiedzi na interpelację posłów nr 30889 Wiceprezes UZP pismem z dnia 3.03.2015r. skierowanym do Marszałka Sejmu wyjaśnił, iż nie ma potrzeby nowelizacji prawa zamówień publicznych w powyższym zakresie, gdyż od lat zgodnie z unijnymi przepisami obowiązuje zasada, iż jeżeli termin upływa w sobotę to podlega on wydłużeniu do następnego dnia roboczego. W związku z powyższym brak podstaw do uznania ,że obowiązujące prawo zamówień publicznych w zakresie terminów wnoszenia odwołań, były niezgodne z art.2 Konstytucji tj. zasadami przyzwoitej legislacji i zasada zaufania obywateli do państwa stanowionego przez nie prawa.
Pełna treść odpowiedzi – http://www.uzp.gov.pl/cmsws/page/?D;3135.

Z dniem 1.07.2015r. weszła w życie ustawy z 9.04.2015r. O zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy –Prawo zamówień publicznych /Dz.U.2015r.poz. 605/, która wprowadza tzw.- VAT ODWRÓCONY –celem uszczelnienia systemu podatkowego.

Odwrócony VAT jest procedurą, która przewiduje, że to kupujący, a nie sprzedający, zobowiązuje się do odprowadzenia podatku. Zgodnie z ustawą mechanizm odwrotnego obciążenia VAT ma być rozszerzony na obrót takimi towarami jak: niektóre postaci złota; kolejne wyroby ze stali (chodzi o towary, których właściwości są identyczne z tymi towarami, które są już objęte tym mechanizmem); telefony komórkowe, w tym smartfony; komputery przenośne (tablety, notebooki, laptopy, itp.) oraz konsole do gier.
Mechanizm odwróconego VAT obowiązuje, gdy łączna wartość sprzedaży ww towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji bez podatku vat pomiędzy firmami przekroczy 20 tys. zł.

Kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności:

jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, aspekty środowiskowe, społeczne, innowacyjne, serwis, termin wykonania zamówienia oraz koszty eksploatacji. – art. 91a ust.2 ustawy prawo zamówień publicznych.

Co należy rozumieć przez nowo wprowadzone  aspekty środowiskowe, społeczne, innowacyjne?

Jako przykładowe kryteria środowiskowe można wskazać: materiał, z którego wykonywano dostarczany sprzęt / np. emisja 1 kg dwutlenku węgla na 1kg gotowego surowca, koszt utylizacji danej rzeczy/
Jako przykładowe kryteria społeczne można wskazać rozwiązania dotyczące zatrudnienia nowych osób lub zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Jako przykładowe kryteria innowacyjne można wskazać dodatkowe , innowacyjne elementy ponad opis przedmiotu, wynikający ze specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zawarte w określonej koncepcji, za którą Zamawiający przyzna określoną ilość punktów, które mają istotny wpływ na jakość i realizację przedmiotu zamówienia.

Przeglądając ostatnie orzecznictwo w zakresie rażąco niskiej ceny po ostatniej nowelizacji prawa zamówień publicznych od 19.10.2015r. zaobserwowałam dwa kierunki:

1/ część składów orzekających widzi konieczność odrzucenia oferty w przypadku, gdy w udzielonych wyjaśnieniach Wykonawca nie wykazał, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny / KIO 592/15,598/15,602/15 z 15.04.2015r./ lub Wykonawca nie obalił domniemania rażąco niskiej ceny na podstawie art.90ust.3 ustawy pzp/ KIO 595/15,610/15 z 20.04.2015r./ Takie stanowisko podziela też Urząd Zamówień Publicznych.

2/ część składów orzekających nakazuje odrzucić ofertę , gdy Wykonawca nie złożył wyjaśnień lub złożone wyjaśnienia są zbyt lakoniczne , aby uznać, że zostały złożone lub jeśli ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że zaoferowana cena jest rażąco niska- art.89ust.1,art.90ust.3 ustawy pzp. /KIO 552/15,KIO571/15,576/15 z 7.04.2015r./

Która z wykładni obowiązujących przepisów jest prawidłowa?

Zgodnie z art. 89 ust.1.pkt.6 ustawy pzp Zamawiający odrzuca, ofertę, jeżeli zawiera błędy w obliczeniu ceny. Ustawa nie definiuje przy tym pojęcia „ błąd w obliczeniu ceny”. Niemniej jednak przyjmuje się , iż błędem w obliczeniu ceny jest błąd polegający na przyjęciu niewłaściwych danych do jej obliczenia, wynikający np. z nieprawidłowego ustalenia stanu faktycznego. Tak więc błąd w obliczeniu ceny oferty ma miejsce wówczas, gdy Wykonawca oblicza cenę oferty inaczej, niż zostało to ustalone przez Zamawiającego.”-  wyrok KIO z dnia 16.05.2014r. KIO 990/13.

Jak wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 5.01.2014r. KIO 134/14 oferty, dla których  w tych samych okolicznościach faktycznych i prawnych zastosowano różne stawki podatku VAT są nieporównywalne. Stąd ustalenie prawidłowej  stawki podatku VAT jest istotne dla zachowania zasady równego traktowania wykonawców. por. uchwała Sądu Najwyższego z 20.10.2011  sygn..akt IIICZP 52/1 i IIICZP 53/11/. Zamawiający badając oferty ma obowiązek badać wysokość  stawki VAT. Aby oferty złożone w postępowaniu  mogły być porównywalne m.in. ceny ofertowe muszą być obliczone z zastosowaniem tych samych reguł, a w tym  z zastosowaniem tych samych stawek VAT, które są istotnym elementem kalkulacji ceny oferty. Obowiązek weryfikacji stawki podatku od towarów i usług wypływa wprost z art. 87ust.2 pkt. 3 i art. 89ust.1pkt.6 ustawy pzp. W przypadku wystąpienia w ofercie innej niż pisarska i rachunkowa omyłki, powodującej niezgodność oferty ze specyfikacją, która to omyłka nie spowoduje istotnych zmian w treści oferty, zamawiający musi dokonać  poprawienia takiej oferty. Jednak może to nastąpić w przypadku, gdy zamawiający ustanowi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia wskazanie sposobu obliczenia ceny,  a szczególnie, gdy zamawiający zobowiąże wykonawców, aby zastosować określoną stawkę podatku VAT.- wyrok KIO z dnia 30.04.2013r. KIO 880/13

Ostatnio otrzymałam pytanie, czy można uzupełnić o ofertę złożoną w postępowaniu szczegółowym wszczętym w ramach zawartej umowy ramowej poprzez dołączenie brakującego pełnomocnictwa?

W postępowaniu o zawarcie umowy ramowej firma złożyła ofertę przez pełnomocnika , dołączając stosowne pełnomocnictwo. W okresie pomiędzy zawarciem umowy ramowej a złożeniem oferty szczegółowej w postępowaniu prowadzonym w trybie art. 101 ustawy prawo zamówień publicznych doszło do zmiany pełnomocnika. Problematycznym było złożenie pełnomocnictwa na termin składania ofert we właściwej formie tj. w formie oryginału lub kopi poświadczonej przez notariusza. Specyfikacja istotnych warunków zamówienia przewidywała kary umowne w przypadku nie złożenia niepodlegającej odrzuceniu oferty co najmniej dwa razy.
Co zatem trzeba zrobić w takiej sytuacji?
Trzeba „stanąć na głowie” i właściwe pełnomocnictwo dołączyć, bo nie ma możliwości jego uzupełnienia w dalszym etapie postępowania.

Rażąco niska cena

W dotychczasowym stanie prawnym bardzo trudnym, wręcz nierealnym było doprowadzenie do uwzględnienia przez KIO odwołania opartego na zarzucie zaniechania odrzucenia oferty  zawierającej rażąco niską cenę. Działo się tak dlatego, gdyż to na Odwołującym ciążył dowód wykazania, iż konkurencyjna oferta  jest rażąco niska .

Na skutek nowelizacji prawa zamówień publicznych ciężar dowodu został odwrócony. Obecnie to Zamawiający i Wykonawca, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą muszą wykazać, iż wybrana oferta  nie zawiera rażąco niskiej ceny. Ta zasada obowiązuje zarówno przed Krajową Izbą Odwoławczą jak i przed Sądem  Okręgowym rozpoznającym skargę na wyrok KIO. Rodzi to potrzebę  przystępowania do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego przez Wykonawcę, którego oferty dotyczą zarzuty odwołania na wybór najkorzystniejszej oferty i zaniechanie odrzucenia jego oferty.

Jak donosi rzecznik prasowy Krajowej Izby Odwoławczej skierowano do Trybunału Sprawiedliwości wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w zakresie wykładni art.2 i art.48 ust.3 dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31.03.2004r. W sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi zwanej dalej dyrektywą 2004/1/8/WE, wobec wątpliwości, jakie zrodziły się na tle stosowania art. 26ust.2b prawa zamówień publicznych.

Krajowa Izba Odwoławcza zadała do Trybunału Sprawiedliwości następujące pytania: