OPŁACONA POLISA- zmiana stanowiska Urzędu Zamówień Publicznych
W informatorze UZP nr 5/2013 pojawiła się opinia prawna pt „Opłacona polisa” z której wynikają następujące wnioski:
1/ Jeżeli z okoliczności zawarcia umowy ubezpieczenia i przedłożonego dokumentu nie wynika fakt opłacenia jej, a zatem istnienia odpowiedzialności ubezpieczeniowej, konieczne jest załączenie kolejnego dokumentu, którego forma powinna odpowiadać formie dokumentu podstawowego.
2/ Pojęcie „opłaconej polisy” należy wiązać ze skutecznością powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z 30.08.2012r. sygn. akt XIX Ga 460/12 ./../ Jeżeli w toku postępowania Wykonawca wykaże się opłacenie składki bądź wykaże, że ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność z umowy także przez opłaceniem składki, w obu przypadkach wymóg z §1ust.1pkt.11 rozporządzenia Prezesa Rady ministrów z dnia 30.12.2009r. W sprawie rodzaju dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane- Dz.u.nr. 226poz.1817/- będzie spełniony
3/ dokumentem potwierdzającym fakt opłacenia polisy może być elektroniczny wydruk komputerowy, który zgodnie z art. 7 prawa bankowego zachowuje walor formy pisemnej nawet zastrzeżonej pod rygorem nieważności. Wydruk elektroniczny dokumentu bankowego, wygenerowanego w związku ze złożenie oświadczenia woli związanego z dokonywaniem czynności bankowych np. zestawienie operacji bankowych nie wymaga stempla ani podpisu, potwierdzenia za zgodność z oryginałem. Jednakże przesłany np. faksem, pocztą elektroniczną obraz wydruku stanowi jedynie kopię/odpis/ dokumentu traktowanego jako oryginał i wymaga poświadczenia za zgodność z oryginałem.
Stanowisko to jest sprzeczne z uprzednio wydaną nadal zamieszczoną na stronie www.uzp.gocv.pl opinii UZP „ Opłacona polisa lub inny dokument potwierdzający, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia jako dokumenty potwierdzające ekonomiczną zdolność wykonawcy do realizacji”
Dla przypomnienia przytaczam fragment poprzedniej opinii UZP w zakresie chyba już nieaktualnym choć nie ma oficjalnego wycofania się z tego stanowiska.
„W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego ustawodawca wyraźnie zastrzega obowiązek przedłożenia opłaconej polisy (arg. z § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów), co wymaga wykazania spełnienia świadczenia obciążającego ubezpieczającego, wynikającego z umowy ubezpieczenia (art. 805 kc). W związku z powyższym wymóg opłacenia polisy OC powinien być wypełniony na dzień upływu terminu składania ofert lub wniosków w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Późniejsze wypełnienie tego obowiązku przez wykonawcę (opłata polisy) nie może być uznane za spełnianie warunku podmiotowego udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne, nawet – jeśli w świetle obowiązujących przepisów prawa, przede wszystkim przepisów kodeksu cywilnego – później polisa ubezpieczeniowa zostanie przez dany podmiot opłacona, a tym samym ochrona ubezpieczeniowa danego wykonawcy obowiązuje, czy też wstecznie obowiązywała w momencie składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu (por. wyrok KIO z dnia 10.08.2011 r., sygn. akt KIO 1623/11, wyrok z dnia 6.12.2011 r., sygn. akt KIO 2537/11). Nie można więc uznać za „opłaconą” w rozumieniu przepisów rozporządzenia polisę, której termin płatności jest odroczony i upływa po terminie otwarcia ofert.
Jak wskazano wyżej ocena spełniania warunków udziału w postępowaniu odbywa się według stanu na dzień na dzień upływu terminu składania ofert. Dotyczy to również dokumentów uzupełnianych na wezwanie (por. 26 ust. 3 ustawy Pzp), czy też składanych w wyniku wyjaśnień (por. 26 ust. 4 ustawy Pzp).
W sytuacji, gdy fakt opłacenia składek nie wynika z samej treści polisy, wykonawca powinien załączyć do polisy inny dokument potwierdzający odprowadzanie stosownych składek (np. wyciąg z konta bankowego, rachunek itp.). W braku potwierdzenia w samym dokumencie polisy jej opłacenia, zamawiający powinien w trybie art. 26 ust. 3 Pzp wezwać wykonawcę do przedłożenia dokumentu potwierdzającego opłacenie polisy pod rygorem wykluczenia wykonawcy z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego (por. wyrok KIO z dnia 5 marca 2012 r., sygn. akt KIO 223/12 KIO 248/12 KIO/UZP 261/12, wyrok KIO z dnia 16 czerwca 2011 r., sygn. akt KIO/UZP 1151/11). Wykonawca nie będzie podlegał wykluczeniu, gdy na wezwanie zamawiającego przedstawi dokumenty potwierdzające fakt opłacenia polisy przed upływem terminu składania ofert lub wniosków.
Zamawiający może żądać jedynie tych składek, które stały się wymagalne do dnia upływu terminu składania ofert lub wniosków w postępowaniu. Ustawa Pzp ani rozporządzenia wykonawcze do niej nie ustanawiają przepisów szczególnych w stosunku do regulacji kodeksu cywilnego, które nakazywałby uznać, że dla potrzeb wykazania w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego posiadania ochrony ubezpieczeniowej wymagane jest opłacenie wszystkich rat składki, przed terminem ich płatności określonym w umowie ubezpieczenia. Zgodnie bowiem z przepisem art. 814 § 1 KC, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się co do zasady z dniem opłacenia pierwszej raty składki. Wskazać zatem należy, że jeżeli w umowie ubezpieczenia postanowiono, że uiszczenie składki następować będzie w oznaczonych w umowie terminach, tj. w ratach (np. miesięcznych, kwartalnych, itp.), wówczas pierwsza rata składki, płatna przy zawarciu umowy ubezpieczenia, skutkuje rozpoczęciem ochrony ubezpieczeniowej.
Zatem wpłata pierwszej raty jest wystarczająca do osiągnięcia celu umowy ubezpieczenia, której zawarcia wymagał zamawiający, a więc posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej i do uznania, że wykonawca przedłożył opłaconą polisę. Żądanie opłacenia pełnej składki, pomimo że po zapłaceniu pierwszej raty aktywowała się odpowiedzialność ubezpieczyciela, jest więc nieuzasadnione. Powyższe stanowisko potwierdza Krajowa Izba Odwoławcza w następujących wyrokach: wyrok z dnia 23 stycznia 2012 r. , sygn. akt KIO/UZP 99/12; wyrok z dnia 2 listopada 2011r., sygn. akt KIO 2234/11; wyrok z dnia 23.08.2011r., sygn. akt KIO 1675, KIO 1676/10; oraz stanowisko powyższe podzielił Sąd Okręgowy we Wrocławiu w wyroku z dnia 14 lipca 2011 r., sygn. akt X Ga 213/11.
Wskazać należy również, że z chwilą opłacenia pierwszej raty składki ubezpieczeniowej wykonawca zostaje objęty ochroną ubezpieczeniową na wskazaną przez zamawiającego sumę i okoliczności powyższej nie zmienia fakt, że data uiszczenia kolejnej raty składki jest określona przez konkretne zdarzenie w postaci zawarcia umowy w ramach danego zamówienia publicznego. Postanowienie powyższe nie powoduje bowiem w żaden sposób wstrzymania ochrony ubezpieczeniowej (por. wyrok SO we Wrocławiu z dnia 14 lipca 2011 r., sygn. akt X Ga 213/11).”
Oceniam pozytywnie zmianę stanowiska UZP w zakresie rozumienia pojęcia „opłaconej polisy” którego wykładnię prezentowałam już na swoim blogu w artykule z 31.10.2012r. https://www.zamowienia-publiczne.net/?p=299.
Zgodnie z art. 154 pkt. 13 prawa zamówień publicznych do zadań Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych należy m.in. dążenie do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów o zamówieniach, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego, w szczególności upowszechnia orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej, sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego dotyczące zamówień..
Obecnie na stronie UZP można znaleźć dwie sprzeczne ze sobą opinie w sprawie opłaconej polisy – jedna opinia / moim zdaniem od początku chybiona/znajduje się w zakładce „ Prawo krajowe, opinie prawne” a druga opinia obecnie wydana dostępna jest w zakładce „Publikacje UZP, Informatory/. Czytelnik , który odnajdzie opinię w zakładce zawierającej opinie prawne a nie odnajdzie Informatora UZP z 05/2013 uzyska błędne informacje na temat spełnienia warunków udziału w postępowaniu poprzez przedłożenie opłaconej polisy.
Dla zapewnienia rzeczywiście jednolitego stosowania przepisów przydałoby się sprostowanie poprzedniego stanowiska UZP. Czyż nie?
